Jednolity Plik Kontrolny dla podatku CIT (JPK_CIT) to jedno z narzędzi mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce. W praktyce ma on usprawnić kontrole podatkowe oraz ograniczyć zjawisko unikania opodatkowania w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Jakie nowe obowiązki niesie za sobą ta struktura i co w praktyce oznacza dla firm?

Czym jest JPK_CIT i dlaczego zdecydowano się na jego wprowadzenie?

Sam plik JPK_CIT to ujednolicony, elektroniczny format raportowania danych księgowych bezpośrednio do organów podatkowych, wykorzystywany przez przedsiębiorstwa rozliczające podatek dochodowy od osób prawnych. Jest on generowany w formacie xml i zawiera szczegółowe informacje dotyczące m.in.:

• wysokości dochodu lub straty podatkowej,
• podstawy opodatkowania,
• kwoty należnego podatku.

Głównym celem wprowadzenia JPK_CIT jest zwiększenie transparentności i integralności danych zawartych w księgach rachunkowych. Dotychczasowa praktyka sporządzania ewidencji często była niejednolita, a dane wykorzystywane przy rachunkach podatkowych pochodziły z różnych źródeł – co utrudniało porównywalność sprawozdawczych wyników z kolejnych okresów.

Elementy JPK_CIT

Na JPK_CIT składają się dwa schematy:

• JPK_KR_PD – Jednolity Plik Kontrolny Księgi Rachunkowe Podatek Dochodowy, w którym będą zawarte informacje na temat zapisów księgowych, zestawienia obrotów i sald, kontrahentów, a także kalkulacji CIT (przejścia z wyniku bilansowego na podatkowy)
• JPK_ST_KR – Jednolity Plik Kontrolny Środki Trwałe (oraz wartości niematerialne i prawne), zawierający informacje na temat poszczególnych środków trwałych podatnika – w tym o dacie ich nabycia, metodzie amortyzacji czy stosowanej stawce amortyzacji

Dla pierwszego roku raportowania na bazie JPK_CIT, czyli w 2025 r., Ministerstwo Finansów przewidziało ułatwienie. Jest nim zwolnienie z przekazywania JPK_ST_KR (środków trwałych) dla grupy podmiotów objętych obowiązkiem od 2025 r. Przepisy zakładają, że raportowanie JPK_ST_KR będzie obowiązkowe dopiero od 2026 r.

Z czego wynika obowiązek raportowania?

Podstawą prawną wprowadzenia obowiązku raportowania JPK_CIT jest art. 9 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Od 1 stycznia 2025 r. nakłada on na podatników prowadzących księgi rachunkowe obowiązek ich elektronicznego przekazywania do właściwego urzędu skarbowego.

Uzupełnieniem wspomnianej ustawy jest Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 sierpnia 2024 r. w sprawie dodatkowych danych, które należy uzupełnić w prowadzonej dokumentacji.

Kto jest zobowiązany do przesyłania JPK_CIT?

Wprowadzanie JPK_CIT odbywa się etapowo, pozwalając tym samym na stopniowe oswojenie się z nowymi wymogami.

Pierwsze zetknięcie z tą formą nastąpiło na początku stycznia 2025 roku, kiedy do prowadzenia ksiąg rachunkowych i ich przesyłania przy użyciu programów komputerowych zobowiązano:

• podatników CIT, których wartość przychodu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 mln euro (przeliczając na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku podatkowego albo roku obrotowego),
• podatkowe grupy kapitałowe.

Na ten moment powoduje to konieczność uwzględnienia w strukturze logicznej ksiąg rachunkowych jedynie znaczników identyfikujących konta księgowe.

Grupa będzie się stopniowo powiększać

Kolejny etap ma zostać wdrożony 1 stycznia 2026 roku. Obejmie on dodatkowo podatników VAT obowiązanych do przesyłania ewidencji JPK_VAT, jednak już wtedy nastąpi konieczność wskazywania w elektronicznych księgach rachunkowych:

• NIP-u kontrahenta,
• w przypadku faktur stanowiących dowód księgowy – numeru identyfikującego fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur,
• danych potwierdzający nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji środka trwałego czy wartości niematerialnej i prawnej,
• wysokości, rodzaju i typu różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym,
• wysokości i rodzaju dochodu podlegającego opodatkowaniu w odniesieniu do podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek.

Ostatnia z grup, czyli pozostali podatnicy CIT, będą zobowiązania do przesyłania JPK_VAT od 1 stycznia 2027 roku.

Zwolnienia z obowiązku

Ustawodawca przewiduje kilka wyjątków. Z obowiązku przesyłania JPK_CIT będą zwolnieni podatnicy:

• objęci zwolnieniem podmiotowym (art. 6 ust. 1 ustawy o CIT), z wyjątkiem fundacji rodzinnych,
• uprawnieni do składania zeznań w formie papierowej,
• prowadzący uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.

Terminy składania JPK_CIT

Termin raportowania będzie przypadał na koniec pierwszego kwartału roku następnego po zakończeniu roku podatkowego. Oznacza to, że pierwsza grupa zobowiązanych do przesyłania JPK_CIT – czyli duże przedsiębiorstwa oraz grupy kapitałowe – będzie zobligowana do złożenia go do końca marca 2026 za rok podatkowy zakończony 31 grudnia 2025 r.

Podatnicy, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i kończy się przed 31 grudnia, będą składać JPK_CIT do końca trzeciego miesiąca ich kolejnego roku podatkowego.

Kary i sankcje za niewywiązanie się z obowiązków

Podatnicy, którzy nie dostarczą pliku JPK_CIT w wyznaczonym terminie lub prześlą go w nieprawidłowym formacie, mogą zostać ukarani sankcjami karno-skarbowymi. Obejmują one grzywny sięgające do 240 stawek dziennych.

Ustawodawca przewidział również kary za mniej istotne uchybienia, gdzie grzywna może wynieść od 280 zł do 56 000 zł.

Korzyści płynące z rozwiązania

Dla firm główną korzyścią jest przede wszystkim automatyzacja i standaryzacja procesu raportowania. Jednolita struktura plików umożliwi:

• skrócenie czasu przygotowania dokumentów,
• ograniczenie liczby błędów pojawiających się w nich,
• prostsze porównywanie wyników finansowych spółek, co wpłynie na lepsze monitorowanie kondycji firmy na przestrzeni kilku lat.

Digitalizacja systemu podatkowego sama w sobie jest dużym ułatwieniem, mającym na celu zwiększenie transparentności i efektywności operacyjnej wszystkich zaangażowanych stron.

Rozwiązania dla potencjalnych wyzwań związanych z JPK_CIT

Aby w pełni przygotować się do wdrożenia JPK_CIT, warto już teraz podjąć kilka działań. Zalecamy:

• Regularną weryfikację dokumentacji księgowej, co pozwoli upewnić się, że dane są zgodne z deklaracjami podatkowymi i gotowe do raportowania.
• Sprawdzenie, czy używany program księgowy umożliwia generowanie plików JPK_CIT w formacie xml oraz ich walidację przed wysyłką do urzędów skarbowych.
• Szczegółową analizę struktury kont, która pozwoli upewnić się, że każdemu z nich można przypisać odpowiednie znaczniki zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 sierpnia 2024 roku.
• Opracowanie planu przeszkolenia zespołu księgowego z obowiązkowych procedur oraz poprawnego generowania plików JPK_CIT. Dzięki temu każdy pracownik będzie świadomy swoich obowiązków oraz dojdzie do zmniejszenia ryzyka popełniania błędów w ich realizacji.
• Bieżącą obserwacje i analizę zmian prawnych, co pozwoli na szybką adaptację wewnętrznych procedur w przypadku modyfikacji przepisów.

Takie kompleksowe przygotowanie umożliwi sprawne wdrożenie JPK_CIT i minimalizację ryzyka związanego z potencjalnymi błędami w realizacji obowiązków, a tym samym ukarania sankcjami.

Jeśli mają Państwo pytania dotyczące JPK_CIT – zachęcamy do kontaktu. Chętnie pomożemy w przygotowaniu do nadchodzących zmian, wdrożeniu nowej struktury oraz przeszkoleniu z jej wykorzystania.

Klaudia Brzezińska

Accounting Team Leader

klaudia.brzezinska@owap.pl

Magdalena Korytowska

Accounting Assistant